یکی از تشکل‌های فعال در این کشور که تا حدودی الگوی کاری آ ن نظیر اتحادیه صنف تهیه‌کنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی تهران است، انجمن صادرکنندگان مواد و محصولات شیمیایی استانبول می‌باشد. این انجمن از ابتدای سال ۲۰۲۲ تا ماه اکتبر مقدار ۱۷.۲۵ میلیارد دلار صادرات داشته است در حالی که این مقدار به تنهایی معادل ۷۱.۹ درصد کل صادرات سال قبل کشور بوده است. این انجمن با عنوان IKMIB نیز شناخته می‌شود.

IKMIB در سال 1991 شروع به فعالیت نموده و رویکرد آن برقراری ساختار حرف های تعامل میان شرکت‌های صادرکننده موادشیمیایی ترکیه از طریق همکاری در ارتقای سطح صادرات و روابط بین‌المللی و منطقه‌ای جهت دستیابی به بازارهای جدید بوده است. در این راستا، انجمن IKMIB همواره بر داشتن نقشی فعال در مجامع جهانی در عین حضور پررنگ در قالب مشارکت‌های داخلی تاکید داشته است. هدف اصلی این مجموعه در قالب حفظ ارتباط نزدیک با زیربخشهای صنایع شیمیایی، پیگیری و توسعه نوآوری در این حوزه و گسترش دامنه مشتریان فرامرزی تعریف شده است.

این انجمن در کنار امور جاری و تشکیلاتی خود توجه بسیار ویژه‌ای به فعالیت‌های ترویجی، آموزشی و توسعه برند دارد به طوری که حضوری قابل توجه در رویدادهای نمایشگاهی مختلف ملی و بین‌المللی و همچنین در جرائد ترکیه و انتشار خبرنامه و برگزاری مسابقات تخصصی مشارکت داشته است. این مجموعه ارتباط نزدیکی با انجمن شیمی ۳ ترکیه، دبیرخانه معادن و فلزات استانبول ۴ ذیل مجمع صادرات ترکیه به عنوان رابط وزارت بازرگانی جمهوری ترکیه نیز دارد .

انجمن صادرکنندگان استانبول ۱۸۰۰۰ صادرکننده که ۸۵۰۰ عضو از این میان به صورت فعال در مبادلات جهانی نقش‌آفرینی دارند. عمده وظایف این مجموعه در قبال اعضای خود با موارد تعیین شده در اتحادیه صنف تهیه‌کنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی تهران مشابهت دارد که اهم آنان عبارتند از:

• حمایت از حقوق و منافع اعضا در قالب قانون مجامع ؛

• مشاوره و کمک در جهت تقویت روابط بین‌المللی؛

• حمایت از سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ورود به بازارهای جدید.

همچنین مبانی این مجموعه بر پایه سه اصل زیر استوار است که اگر چه شاید بیانی متقن از یک برنامه عملیاتی نباشند ولی نمایانگر الگوهایی برای ریل‌گذاری فعالیت‌های مشابه در ایران است.:

− چشمانداز:

همکاری و مشارکت با صنف مواد و محصولات شیمیایی در راستای تبدیل ترکیه به یک کشور پیشگام در عرصه مبادلات تجاری این عرصه .

– ماموریت:

توسعه و پیاده‌سازی راهبردهایی جهت افزایش سهم بازار ترکیه در حوزه مواد و محصولات شیمیایی در سطح جهانی و ایجاد یک فضای رقابتی پایدار و سازنده .

این مجموعه ، مواد و محصولات شیمیایی را در دسته‌بندی‌های زیر تعریف نموده است :

• رنگ‌های صنعتی و غیرصنعتی؛

• لوازم آرایشی و بهداشتی، عطریات و روغن‌های اسانس‌دار؛

• مواد قابل انفجار ؛

• کود و سموم کشاورزی ؛

• چسب‌ها؛

• مواد غیرآلی ؛

• مواد آلی ؛

• سوخت‌های طبیعی، نفت و فرآوردهای جانبی ؛

• محصولات دارویی و داروسازی ؛

• مواد عکاسی و سینماتوگرافیک؛

• پلاستیک‌ها؛

• لاستیک‌ها؛

• محصولات شوینده و صابونی؛

• محصولات متفرقه شیمیایی.

همچنین زیربخش‌های متصور این انجمن عبارتند از :

• بخش سلامت ؛

• بخش مواد پایه شیمیایی ؛

• بخش رنگ‌ها ؛

• بخش لاستیک‌ها؛

• بخش پلاستیک‌ها ؛

• بخش آرایشی و بهداشتی؛

• بخش کودها و سموم کشاورزی؛

• بخش روغن‌ها و سوخت‌های طبیعی.

علاوه بر این ، IKMIB شبکه ارتباطی و فعالیت‌های خود را با عناوین زیر برنامه‌ریزی نموده است:

• مشارکت در رویدادهای ملی و داخلی ؛

• محولات تجاری و تجارت دیجیتال ؛

• محولات تامین و خرید ؛

• تهیه و تدوین اطلاعات و گزارش و اسناد ؛

• برگزاری و حضور در رویدادهای نمایشگاهی؛

• پروژه‌های منطقه‌ای و خوشه‌ای ؛

• طراحی و مشارکت در رقابت‌ها و مسابقات داخلی ؛

• سمینارهای تخصصی و آموزشی بخشی ؛

• کمیته‌های بخشی، بانوان و جوانان؛

• رسانه‌های بخشی ؛

• انتشارات و خبرنامه ؛

• مرکز فناوری شیمی؛ و

•پروژه REACH.

جمع بندی و ارائه راهکار :

پروژه REACH با عبارتی “ثبت، ارزیابی، اعتبارسنجی و تحدید مواد/محصولات شیمیایی”، مبین قانونی در سطح کشورهای عضو اتحادیه اروپا بوده که از ۱۸ دسامبر سال ۲۰۰۶ ابلالاغ و از ۱ ژوئن ۲۰۰۷ مصوب و ملزم به اجرا شده است. REACH به تولید و به‌کارگیری مواد/محصولات شیمیایی و امکان اثرگذاری بر روی بشر و بهداشت و محیط زیست به صورت یکپارچه می‌پردازد .

Registration, Evaluation, Authorization and Restriction of Chemicals

موارد مذکور در این گزارش به منظور امکان‌سنجی اقدامات مشابه یا الگوگیری برای برنامه‌ریزی فعالیت‌های بعدی اتحادیه به وِزه با احصای حوزه بین المللی این نمونه های ترازیابی دارد. برای مثال مورد REACH می‌تواند یک گام اساسی برای شکل‌دهی وجهه معتبر و تقویت جایگاه اتحادیه در شبکه ارتباطی داخلی و حتی منطقه‌ای و در افق چشم‌انداز بلند‌مدت جهانی باشد. این امر می‌تواند با اولویت تدوین و پیگیری امکان رسمیت‌بخشی به مطالعات ارزیابی ایمنی و امنیت حوزه مواد/محصولات شیمیایی سطح استان تهران محقق گردد که یک شبکه‌ساز صحیح و هدف‌مند در این مسیر مورد نیاز خواهد بود و می‌تواند در صورت تعریفی جامع‌تر از بخش “آموزش” در این کمیسیون اتحادیه صنف‌ تهیه‌کنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی تهران دنبال شود.

پیشنهادات این مقاله برای الگوگیری از فعالیت‌های IKMIB به قرار زیر پیشنهاد یشود که جزئیات آن در مقالات آتی مورد تحلیل قرار می‌گیرد :

• برگزاری جایزه ملی فعالین حوزه مواد و محصالات شیمیایی کشور ؛

• برنامه‌ریزی برای اخذ امتیاز صدور گواهی یا اعتبارنامه برای مراکز شاخص شیمیایی ؛

• تهیه اسناد و گزار ش‌های عملکرد و نشر در رسانه‌های عمومی و جراید ؛

• برنامه ریزی فعالیت‌های ترویجی نظیر نشر خبرنامه ، برگزاری نشست هم‌اندیشی، دوره‌های آموزشی و … ؛

• برنامه‌ریزی حضور، مشارکت یا برگزاری تقویم‌های عمومی و تخصصی با حضور بازیگران حوزه مواد شیمیایی؛

• پیگیری برخورداری اعضا از امتیاز دارا بودن پیوست‌های مورد تائید ایمنی و امنیتی برای فعالیت؛ و

• بررسی حضور در مجامع جهانی با اولویت رویدادهای شاخص منطقه‌ای و تشکیل اتاق‌های همکاری.

در پایان بار دیگر بر لزوم انجام بررسی‌های امکان‌سنجی و بحث پیرامون جزئیات برنامه‌های فوق یا سایر اقدامات احتمالی تاکید می‌شود.